Ekonomija

Infos

Kakvi su ekonomski i politički odnosi Crne Gore i Mađarske?

Jovović: Mađarska je tradicionalni prijatelj Crne Gore, a svoje prijateljstvo je nabolje dokazala snažnim lobiranjem za prijem Crne Gore u NATO kao glavna kontakt ambasada. Pored toga, dvije zemlje imaju potpisan veliki broj međudržavnih sporazuma iz oblasti politike, ekonomije iobrazovanja. Nakon obnove nezavisnosti Crne Gore , prva prijateljska fudbalska utakmica, odigrana je sa reprezentacijom Madjarske. Robna razmjena u stalnom rastu, ba&scaron; kao i broj turista kako mađarskih u Crnoj Gori, tako i na&scaron;ih građana u Mađarskoj. Mađarska je i konstanstno visoko pozicionirana kada su u pitanju strane direktne investicije u Crnoj Gori. Madjarska je medju prvi ino zemljama prepoznala Crnu Goru kao sigurno trziste za investiranje o cemu svjedoce projekti Crnogorske komercijalne banke, Hungest hotel u Herceg Novom kao i Telekom. Takodje, kao jednu od vaznih saradnji, navodim poslovnu saradnju izmedju madjarske komapnije Zipp Technologies i kompanije Sl Monetenegro &ndash; u pitanju je organizovanje, kupovina i instalacije opreme za proizvodnju piva, cime je Crna Gora dobila prvo pravo kraft pivo- Mammut. Ovo je jedan od uspjesnih projekata koji su realizovani posredstvom Hepa agencije. U Niksicu, jedna od ulica nosi naziv &bdquo;Ul. Crnogorsko-madjarskog prijateljstva&rdquo; i shodno svemu navedenom , mogu slobodno reći da je Mađarska jedan od najboljih prijatelja Crne Gore.

Koje su to oblasti od kojih možemo učiti od Mađarske i gdje vidite prostor za dodatnu ekonomsku saradnju?

Jovović: U brojnim oblastima je Mađarska naprednija od Crne Gore, a prije svega u ekonomskim kretanjima. S toga sam mi&scaron;ljenja da možemo puno naučiti od Mađarske i to primjeniti zahvaljujući prijateljstvu o kome sam prethodno govorio. Mađarska je prepoznata kao proizvođač i izvoznik velikog broja proizvoda, po čemu se posebno ističe prehrambena industrija. Pored toga, Mađarska izvozi industrijske proizvode, odjeću i obuću, transportna sredstva i postrojenja. Mađarska ima razvjenu i zdravstvenu industrju naročito farmaceutsku industriju, proizvodnju medicinskih uređaja i opreme, industriju biljnih ljekova, kao i biotehnologiju, genetiku i bioniku. Mađarska zdravstvena industrija ima ogroman potencijal a pandemija Covid- 19 pojačava prognoze prema kojima bi udio domaćih proizvođača u prodaji medicinskih proizvoda mogao da poraste na 50 odsto sa sada&scaron;njih 18 procenata. Neophodno je spomenuti da je zbog duge poljoprivredne tradicije Mađarska takođe lider u oblasti zdravstvene za&scaron;tite životinja. Brojne mađarske kompanije razvijaju veterinarske ljekove, od kojih značajan dio izvoze u inostranstvo. Energetski potencijal Madjarske je značajan. Ovaj sektor bi mogao da bude pokretač rasta u regionu &scaron;to može doprinjeti skor&scaron;ćavanju velikog potencijala obnovljive energije I energetske efikasnosti kako kod nas, tako i u regionu. Takodje, madjarska berza struje HUPX Ltd. je operator organizovanog mađarskog trži&scaron;ta električne energije sa vodećom pozicijom u srednjoj I istočnoj Evropi.

Koliko je uče&scaron;će prehrambenog sektora Mađarske u njihovom BDP-u?

Jovović: Prehrambena industrija i poljoprivreda u Mađarskoj doprinose sa 4,5% ukupnom BDP-u, dok ove dvije grane zapo&scaron;ljavaju ukupno 8% zaposlenih u Mađarskoj. Međutim, agrobiznis pored ovih osnovnih grana obuhvata i brojne prateće zajedničke djelatnosti kao &scaron;to su snabdjevanje, prerada i distribucija. Shodno tome, uče&scaron;će prehrambene i srodnih industrija u Mađarskoj prema procjenama iznosi oko 25% BDP-a.

Kakav je odnos uvoza i izvoza prehrambenih proizvoda u Mađarskoj i u koje zemlje se najvi&scaron;e izvozi?

Jovović: Mađarska značano vi&scaron;e izvozi nego uvozi poljoprivredne proizvode. Vrijednost izvoza mađarskih poljoprivrednih proizvoda je oko 9 milijardi eura, dok uvozi 6,2 milijarde eura, pa je trgovinski suficit ove grane oko 2,8 miliardi eura. Gotovo polovina izvezene hrane se plasira na pet najznačajnijih izvoznih trži&scaron;ta i to u: Njemačku, Rumuniju, Italiju, Austriju i Slovačku.

&Scaron;ta dominira u izvozu, sirovine ili gotovi proizvodi?

Jovović: Ne&scaron;to veći procenat izvoza prehrambenih i poljoprivrednih proizvoda se odnosi na sekundarno prerađene (gotove proizvode), u odnosu na sirovine i primarno obrađene proizvode. Poljoprivredna produktivnost mađarskih proizvođača je značajno porasla u prethodnih 10 godina, pa je iz tog razloga ovaj odnos veći u korist gotovih proizvoda. Prednost sekundarno prerađenih proizvioda je &scaron;to se mogu transportovati na veće udaljenosti , &scaron;to omogućava veću diverzifikaciju izvoznih trži&scaron;ta.

Po kojim je to prozvodima Mađarska posebno poznata?

Jovović: Veliki broj mađarskih proizvoda je prepoznat po visokom kvalitetu, ali i cijenovno konkurentan. Neki od prozvoda imaju značajno uče&scaron;će na evropskom kao i globalnom nivou. Najbolji primjer je slatki kukuruz, čija proizvodnja na godi&scaron;njem nivou iznosi 500.000 tona. To Mađarsku čini vodećim proizvođačem u Evropskoj uniji, a drugim proizvođačem u svijetu. Izvoz meda čini 4% globanog izvoza, a izvoz meda takođe ima lidersku poziciju u EU. Kada su u pitanju sekundani proizvodi, Mađarska je poznata po kvalitetnim mesnim prerađevinama (salamama), i pozicionirana je kao dvanaesta u svjetskom izvozu. Kada su u pitanju zemlje EU, ispred Mađarske su samo Italija i &Scaron;panija. Postoji ogroman broj drugih proizvoda koji su visokog kvaliteta, kao &scaron;to su vina, konditorski proizvodi, mliječni proizvodi i slično

Da li su mađarski prehrambeni proizvodi bezbjedni, i da li je dozvoljena proizodnja GMO proizvoda?

Jovović: Mađarski prehrambeni proizvodi su apsolutno bezbjedni i prouzvedni su po najvi&scaron;im EU standardima i aposlutno bez GMO. Upravo je prva zabrana uzgoja genetsko modifikovanih proizvodau EU propisana mađarskim Ustavom. Glavna konkurentska prednost mađarskih prehrambnenih proizvoiđača na ino trži&scaron;tima su: visok kvalitet, strogi zahtjevi i kontrole, poljoprivredno gajenje bez GMO kao i najvi&scaron;i stepen stručnosti pri proizvodnji.

Izvor: HEPA