Društvo

Infos

Riječ je, kao je saop&scaron;teno iz Univerziteta Crne Gore,&nbsp;o &nbsp;trogodi&scaron;njem međunarodnom projektu &quot;Baterije i superkondezatori na bazi ugljenika&quot; (Carbon-based Batteries and Supercapacitors &ndash; SUPERCAR, 2021-2024), koji je odobren u okviru NATO programa ,,Nauka za mir i bezbjednost&ldquo;.

Rukovodilac ovog projekta, prof. dr&nbsp;Veselinka Grudić,&nbsp;redovni profesor i dekan&nbsp;Metalu&scaron;ko tehnolo&scaron;kog fakulteta, obja&scaron;njava da će u okviru projekta biti razvijen set novih nanoporoznih ugljeničnih elektroda za sledeću generaciju punjivih baterija i superkondenzatora (koji ne sadrže litijum), oslanjajući se na &scaron;iroko dostupne elemente poput natrijuma (Na), magnezijuma (Mg), kalcijuma (Ca) &nbsp;i aluminijuma (Al).

&bdquo;Najsavremenije litijum-jonske baterije i litijum-jonski hibridni kondenzatori predstavljaju dobar izbor u pogledu energije i snage. Međutim, njihova masovna primjena (poput onih u električnim vozilima i električnim mrežama) ozbiljno je ograničena količinom litijuma i visokom cijenom. Svijest o ograničenim resursima litijuma na Zemlji pokrenula je intenzivna&nbsp; istraživanja izvan tehnologije litijuma, gdje se Na, Mg, Ca i Al, zbog njihove velike zastupljenosti u prirodi, ističu kao najperspektivniji kandidati. Sa druge strane, nedostatak grafita koji se prvenstveno koristi kao anoda litijum-jonskih baterija je nemogućnost skladi&scaron;tenja velike količine vi&scaron;evalentnih jona tokom punjenja/pražnjenja. To je jedna od ključnih prepreka za razvoj alternativnih sistema za skladi&scaron;tenje energije. Upravo ovim problemima&nbsp;se bavi projekat SUPERCAR, sa osnovnom idejom da se pronađu novi, jeftini i visoko bezbjedni ugljenici, pogodni za primjenu u sljedećoj generaciji uređaja za skladi&scaron;tenje energije bez litijuma&ldquo;, obja&scaron;njava profesorka Grudić.Uloga elektrohemijskih sistema za skladi&scaron;tenje (ESS) u smanjenju potro&scaron;nje fosilnih goriva i emisije gasova staklene ba&scaron;te je od su&scaron;tinske važnosti, zahvaljujući njihovoj sposobnosti da skladi&scaron;te energiju (iz obnovljivih izvora) i isporučuju je električnim vozilima, dodaje ona.

&bdquo;U prvih &scaron;est mjeseci bili smo usredsređeni na optimizaciju procesa karbonizacije otpadne biomase u cilju sinteze ugljeničnih materijala visoke sposobnosti skladi&scaron;tenja naelektrisanja, a koji bi se mogli koristiti u Na- i Al-jonskim baterijama i superkondenzatorima. Za sintezu prve serije ugljeničnih materijala koristili smo otpadnu biomasu iz proizvodnje vina (grane vinove loze) pri čemu su dobijeni obećavajući rezultati, čija je priprema za publikaciju u renomiranom &nbsp;međunarodnom časopisu u toku. Stabljika grožđa bila je na&scaron; prvi izbor, kao nusproizvod industrije vina vrlo zastupljen u na&scaron;oj zemlji&ldquo;, kaže profesorka Grudić.

Crnogorska nacionalna kompanija &bdquo;Plantaže&ldquo;, a i brojne druge privatne vinarije jo&scaron; uvijek, smatra ona, nijesu u potpunosti rije&scaron;ile pitanje odlaganja i kori&scaron;tenja ovog otpada, pa je njegova valorizacija u cilju dobijanja &nbsp;proizvoda visoke vrijednosti od velikog značaja za na&scaron;u zemlju.

&bdquo;Dalje aktivnosti će biti usmjerene&nbsp;na pronalaženje novih strategija sinteze u cilju pobolj&scaron;anja skladi&scaron;tenja naelektrisanja vi&scaron;evalentnih jona, zajedno sa fundamentalnim razumijevanjem kinetike povr&scaron;inskih procesa na ugljenicima&ldquo;, najavila je profesorka Grudić.

Na projektu učestvuju i mladi istraživači sa Metalur&scaron;ko-tehnolo&scaron;kog fakulteta, MSc Jana Mi&scaron;urović, saradnik u nastavi, i MSc Aleksandra Gezović, student doktorskih studija. Pored rada na matičnoj instituciji, istraživačima će kroz projektom planirane treninge, biti omogućeno profesionalno usavr&scaron;avanje &nbsp;u partnerskim instutucijama. Projekat takođe otvara mogućnosti za studente svih nivoa studija Metalur&scaron;ko-tehnolo&scaron;kog fakulteta, da se kroz izradu stručnih radova uključe u istraživanja u ovoj potpuno novoj oblasti istraživanja u Crnoj Gori. Zahvaljujući sredstvima obezbijeđenim ovim projektom biće nabavljen stoni rendgenski difraktometar i ostala sitnija oprema koja će značajno unaprijediti istraživačke kapacitete Fakulteta.

PARTNERI NA PROJEKTU

Pored Metalur&scaron;ko-tehnolo&scaron;kog fakulteta, partneri na projektu su Nacionalni institut za hemiju u Ljubljani i Fakultet za fizičku hemiju Univerzitet u Beogradu. Rukovodioci sa strane partnerskih zemalja Slovenije i Srbije su dr Robert Dominko, redovni profesor na Fakultetu za hemiju i hemijsku tehnologiju Univerziteta u Ljubljani i vodeći istraživač u Nacionalnom institutu za hemiju u Ljubljani i dr Milica Vujković, vi&scaron;i naučni saradnik na Fakultetu za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu.

Tim profesorke Grudić, koji se trenutno jedini bavi elektrohemijskim izvorima energije u Crnoj Gori, će sarađujući sa partnerima iz Slovenije i Srbije, imati priliku da razvija i ojača ovo aktuelno istraživačko područje. SUPERCAR projekat okuplja tri institucije, ne samo da bi pobolj&scaron;ali svoje istraživačke kapacitete i resurse, već i da bi postigli napredak u budućoj tehnologiji skladi&scaron;tenja energije.