Ekonomija

Infos

Ona je rekla da se pojednostavljivanjem carinskih procedura i stvaranjem uslova za brži i lak&scaron;i protok informacija i robe na prelazima elimini&scaron;u barijere u regionalnoj trgovini, povećava privredna aktivnost država i uspostavljaju čvrste veze među stranama Centralnoevropskog sporazuma o slobodnoj trgovini (CEFTA).

&bdquo;Inicijative CEFTA SEED i Zeleni koridori igraju ključnu ulogu u unapređenju regionalne saradnje. Kroz ove projekte postigli smo veću efikasnost u transportnim i trgovinskim procesima, istovremeno doprinoseći povećanju konkurentnosti regiona&ldquo;, kazala je Karadža u intervjuu agenciji Mina-business.

Ona smatra da su Zeleni koridori i CEFTA SEED jedan od najboljih primjera regionalne saradnje i odskočna daska za uspostavljanje efikasnog regionalnog trži&scaron;ta.

&bdquo;Značaj SEED sistema i Zelenih koridora neupitan je i u kontekstu puta ka EU&ldquo;, navela je Karadža.

Ona je dodala i da se saradnja između carinskih uprava CEFTA i susjednih EU članica kroz inicijativu Zelenih koridora produbljuje.

&bdquo;U toku ove godine planiramo da ubrzamo prelaz kamionima sa kvarljivom robom ne samo u CEFTA, nego i sa EU&ldquo;, rekla je Karadža.

Ona ja kazala da se, kroz usklađivanje regulativa CEFTA strana sa evropskim normama, olak&scaron;ava integracija država Zapadnog Balkana u evropske ekonomske tokove, a istovremeno se pripremaju i za trži&scaron;na pravila koja postoje u EU.

Karadža je saop&scaron;tila da su brojne aktivnosti u CEFTA-i realizovane uz podr&scaron;ku EU, &scaron;to pokazuje punu posvećenost razvoju država regiona i njihovoj pripremi za buduće članstvo.

Ona je, govoreći o carinskim procedurama, podsjetila da su na tom polju u posljednjih deset godina uvedene brojne novine, sve zahvaljujući CEFTA SEED sistemu.

&bdquo;Njegova implementacija počela je 2010. godine, a danas taj sistem kroz efikasnu razmjenu podataka i dokumenata donosi direktne koristi ekonomskim subjektima, smanjuje opterećenja i olak&scaron;ava trgovinske procedure&ldquo;, rekla je Karadža.

Ona je navela da su digitalizacijom pojednostavili procese, ali i smanjili ka&scaron;njenja i tro&scaron;kove.

&bdquo;Sve je to doprinijelo bržem protoku robe, kao i cjelokupno efikasnijem funkcionisanju trgovinskih tokova&ldquo;, saop&scaron;tila je Karadža.

Ona je objasnila da je, kada su koncipiriali CEFTA SEED sistem, ideja bila stvaranje elektronske platforme koja bi omogućila automatsku i brzu razmjenu informacija na carini, a glavni cilj je eliminisanje papirologije i gubitka vremena, kao i obezbjeđivanje transparentnosti i tačnost podataka.

&bdquo;Ideja je definitivno zaživjela, jer danas carinici imaju pristup elektronskim bazama i dokumentima, &scaron;to omogućava bržu provjeru, automatsko usklađivanje podataka i identifikaciju potencijalnih rizika&ldquo;, objasnila je Karadža.

Prema njenim riječima, i iz perspektive vozača kamiona prednosti SEED sistema su brojne i podrazumijevaju manje čekanja na prelazima, brže inspekcije i smanjenje birokratije, niže tro&scaron;kove transporta, kao i cjelokupne logistike.

Karadža je dodala da su SEED sistem nadogradili i dodatnim mogućnostima koje proizilaze iz CEFTA Dodatnog protokola 5 (AP5).

&bdquo;Tako je razvijen SEED+ koji osim nastavka digitalizacije, razmjene podataka i dokumenata unutar CEFTA-e u oblasti carina, sigurnosti hrane, fitosanitarnih i veterinarskih inspekcija, trgovine ljekova, ima za cilj i pro&scaron;irenje na nove oblasti poput trgovine uslugama, elektronske trgovine, infrastrukture kvaliteta i slično&ldquo;, kazala je Karadža.

Na taj način se, kako je navela, stvara put prosperitetnijem trgovinskom ekosistemu, uz implementaciju Zajedničkog regionalnog trži&scaron;ta (CRM). Taj sistem će takođe inicirati i olak&scaron;avanje razmjene informacija u oblastima ovla&scaron;tenja, licenci, kvalifikacija i evropskih profesionalnih karata, u skladu sa Dodatnim protokolom 6, kao i zajedničkih odluka na osnovu tog i drugih protokola.

&bdquo;Uz to, pružiće savjetodavnu podr&scaron;ku kada je to potrebno u drugim digitalnim inicijativama, kao &scaron;to su e-Freight i e-PoC (electronic Proofs of Origin Certificates), kao i podržati operacionalizaciju CEFTA sporazuma, protokola i odluka ubrzavanjem digitalne tranzicije u procesima omogućavanja slobodnog kretanja robe, usluga, kapitala i ljudi unutar CEFTA-e&ldquo;, rekla je Karadža.

Ona smatra da o benefitima CEFTA SEED sistema i inicijative Zeleni koridori, koja je razvijena zahvaljujući tom sistemu, najbolje govore brojke.

Karadža je saop&scaron;tila da su kroz SEED sistem razvili posebnu metodologiju mjerenja vremena prelaska granice za kamione.

&bdquo;Prema toj metodologiji, u pro&scaron;loj godini za cijelu CEFTA, prazni kamioni čekali su na prelazima u prosjeku 40 minuta, roba praćena fitosanitarnim certifikatom 116 minuta, koliko i roba praćena veterinarskim sertifikatom&ldquo;, precizirala je Karadža.

Ona je dodala da je prosječno čekanje na svim prelazima unutar CEFTA-e bilo 86 minuta, &scaron;to je u poređenju sa 2022. godinom manje sedam minuta po kamionu.

&bdquo;Stoga, imajući u vidu da je bilo vi&scaron;e od 1,4 miliona prelazaka kamiona, to čini ukupno smanjenje čekanja od gotovo 19 godina u pro&scaron;loj godini&ldquo;, kazala je Karadža.

Najveće smanjenje čekanja, od 17 odsto, zabilježeno kod robe praćene fitosanitarnim certifikatom, &scaron;to je mogući rezultat elektronske razmjene fitosanitarnih certifikata koja je uvedena krajem 2022. godine kroz CEFTA SEED sistem.

Ona je saop&scaron;tila da su Zeleni koridori, na inicijativu CEFTA-e i Transportne zajednice, uspostavljeni zahvaljujući SEED+ sistemu za elektronsku razmjenu podataka.

Karadža je podsjetila da su tokom pandemije koronavirusa Zeleni koridori služili za ubrzanje trgovine i carinjenje lijekova i medicinske opreme i robe namijenjene osnovnoj potro&scaron;nji.

&bdquo;U međuvremenu, postali su jedna od najuspje&scaron;nijih inicijativa regionalne saradnje koja je pro&scaron;irena na sve prelaze unutar CEFTA-e, ali i na neke sa zemljama članicama EU, poput Hrvatske, Italije i Grčke&ldquo;, rekla je Karadža.

Ona smatra da su Zeleni koridori važan alat koji podržava nesmetanu i efikasnu trgovinsku i transportnu integraciju CEFTA strana, istovremeno ih približavajući trži&scaron;tu EU.

&bdquo;Zahvaljući Zelenim koridorima, crnogorske kompanije će sada imati prednosti od kori&scaron;tenja prelaza sa Hrvatskom, te Luke Bar prema Bariju i Ankoni, ali i od kori&scaron;tenja prelaza između drugih CEFTA strana i EU, a to su svi prelazi između Bosne i Hercegovine i Hrvatske, Bogorodica-Evzonoi i Durres-Bari/Ankona&ldquo;, zaključila je Karadža.